Nemesis Anıtı’nın Açılısı ve Türkiye’nin Tepkisi
Adını Yunan mitolojisindeki “intikam tanrıçası” olan Nemesis’ten alan Nemesis Operasyonu, Taşnak Partisi tarafından Osmanlı siyasi – askeri liderinin ve Azerbaycan Türkleri’nin katledilmesi amacıyla 1920 – 1922 yıllarında gerçekleştirilen gizli bir operasyondur. Liderlerinin Şahan Natali ve Karekin Pastırmacıyan olduğu operasyonun en fazla ses getiren suikastlarının başında 1921 yılında Talat Paşa’nın Berlin’de şehit edilmesi gelmektedir.
Nemesis yani İntikam Operasyonu’nun Tarihsel Arka Planı
Türk (Osmanlı) yönetimi, 1. Dünya Savaşı sırasında dört bir koldan vatan savunması yaparken Ruslar da Anadolu’ya saldırmıştır. Taşnak Ermenileri ise Ruslara yardım ederek yol göstermiş, Türk askerlerini taciz etmiş, ulaşım ve ikmâl yollarını kesmiş ayrıca Türk köylerinde katliamlar gerçekleştirmiştir. Bu eylemlerinin sonucunda dönemin Türk Hükümeti İttihat-Terakkî, 24 Nisan 1915’te Taşnak Ermenilerini devlete karşı daha fazla yıkıcı faaliyette bulunmamaları amacıyla sevk ve iskan kanununa tabii tutarak bölgeden uzaklaştırmıştır. Türk devleti hiçbir şekilde ve hiçbir koşulda bir Ermeni soykırımı yapmamış bilakis daha fazla kan dökülmesini engellemek ve katliamları önlemek için politik bir karar almıştır.
Zaten Türklere karşı büyük bir kin ve nefret besleyen Ermeniler için Türk hükümetinin “sevk ve iskan” politikası bir bahane olmuştur. Yüzyıldır Ermeniler arasında “soykırım” olarak adlandırılan bu olay dünyaya bu şekilde tanıtılmaya çalışılmaktadır.
1920’lere gelindiğinde ise Anadolu’da Gazi Mustafa Kemal Paşa tarafından başlatılan Türk Millî Mücadelesinin parçalarından biri olan ve Kâzım Karabekir Paşa yönetiminde gerçekleştirilen ve Doğu Harekâtı sonucunda Anadolu’nun Doğusu Ermeni işgalinden kurtulmuş ve Taşnakların Anadolu’da bir Ermeni devleti kurma hayalleri suya düşmüştür. Bir tarafta Türkler Millî Mücadele savaşı verirken diğer taraftan ise Taşnaklar, Anadolu’da Müslüman Türk ve Kürtlere karşı vahşet içeren katliamlar uygulamış, baskınlar yapmış ve hatta soykırıma girişmişlerdir. Tüm bu olaylar gerçekleşirken dahi Ermeniler, uluslararası kamuoyuna 1915 olaylarını, katliam olarak tanıtmaya da devam etmiştir.
İntikam hırslarından gözü kör olan radikal Ermeni gruplar, bu noktada, sorumlu tuttukları Osmanlı Paşalarını hedef göstererek Nemesis Operasyonu’nu başlatmışlardır. Aralarında Gazi Paşa’nın da olduğu bilinen suikast listesini yayınlamışlar ve İttihatçı avını başlatmışlardır. Bu kapsamda Talat Paşa, Said Halim Paşa, Bahaddin Şakir Bey ile Cemal Azmi Bey ve Cemal Paşa, sırasıyla Ermeniler tarafından şehit edilmiştir. Ermeniler meseleyi yani intikamı kendi aralarında bir “millî dava” şeklinde görerek hareket etmişlerdir.
Manuk Manukyan adlı Daşnak-Nemesis militanı, Ankara’ya operasyona geldiği sırada yakalanarak idam edilmiştir. Mercan Altunyan adlı diğer bir Nemesis teröristinin liderlik ettiği “infaz timi” de 1927’de İstanbul’da çıkan bir çatışma sonucu imha edilmiştir.
Nemesis Operasyonu’nun Bugüne Etkisi
Ermenilerin bu anlamsız kini maalesef ki günümüzde de devam etmektedir. Gerek Erivan Hükümeti gerekse Ermeni Diasporası sözde Ermeni soykırımı iddialarını dünyaya tanıtmaya devam etmekte ve bunu, Türklere çeşitli platformlarda baskı aracı olarak kullanmaktalardır. İntikam hissini diri tutan Ermeniler, Talat Paşa’nın şehit edildiği 15 Mart gününü dahi, “haklı intikamlarının alındığı sevinç ve zafer günü” olarak kutlamaktadırlar; 2000’li yıllara kadar da ASALA olarak Nemesis Terör örgütü kendini devam ettirmiştir. Tüm bunlara ek olarak Ermenilerin Türkiye’den toprak talepleri ve Karabağ meselesi de Türk(iye) ve Ermeni(stan) ilişkilerini olumsuz etkilemeye devam etmektedir.

Sürekli Türkleri tahrik etmeye devam eden Ermeniler, Ermenistan’ın Şirak vilayetinde,Talat Paşa’yı katleden Soğoman Teyliryan’ın heykeli dikmişlerdi. Heykelin ayağının altında Talat Paşa’nın kesik başı tasvir edilmişti. Ermeniler Talat Paşa ve Türklere hakaret ederek işledikleri uluslararası insanlık suçunu bir de tescillendirmektedirler.

25 Mart 2023 tarihinde Türk takımının 2-1 skorla kazandığı Ermenistan ve Türkiye milli takımları arasında Erivan’da oynanan 2024 Avrupa Futbol Şampiyonası ön eleme maçında Ermeni taraftarları İstiklal Marşı’nı yuhalarken, birkaç milliyetçi pankart kaldırmışlardır. Bunların arasında özellikle NEMESİS sloganı göze batmaktadır.
En son 27 Nisan 2023 tarihinde Erivan’da Nemesis Anıtı, bir törenle açılmıştır. Bu duruma Türk tarafından hemen tepki gelmiştir. Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan yazılı açıklamada şunlar yazmaktadır:
“1920’li yılların başlarında Osmanlı siyasi ve askeri liderlerinin yanı sıra dönemin Azerbaycanlı yetkililerine ve hatta bazı Ermeni asıllı Osmanlı vatandaşlarına karşı gerçekleştirilen suikastların faillerine ithaf edilen ‘Nemesis Anıtı’nın Erivan’da açılmasını şiddetle kınıyoruz. Bu utanç verici anıtın açılması, 31 diplomatımız ve aile üyelerinin katledildiği menfur terör saldırılarına yol açan kanlı bir tedhiş hareketinin yüceltilmesidir. Bu olayın Ermeni basınında takdim ediliş tarzı da, tasvip edilmesi mümkün olmayan çarpık bir tarih yorumunun bazı zihinlerde halen devam ettiğini göstermektedir. Türkiye ve Ermenistan arasındaki normalleşme sürecinin ruhuyla bağdaşmayan bu tür provokatif adımlar, bölgede kalıcı ve sürdürülebilir barış ve istikrarın tesisine yönelik çabalara hiçbir suretle katkı sağlamayacak, tam tersine normalleşme sürecini olumsuz etkileyecektir”
Böylelikle ortaya çıkmaktadır ki Ermeni tarafı Türkiye ile olan ilişkilerin normalleşmesi gibi bir niyet taşımamakta ya da en azından bu normalleşme sürecine hazır bulunmamaktadır. Ermeniler, asla akıllanmamış, terör eğilimli bir millet olma özelliklerinden vazgeçmemişlerdir.