TDT Çerçevesinde Entegrasyon Hızlanıyor: Türk Yatırım Fonu ve Ortak Alfabe
Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan’ın üye; Türkmenistan, Macaristan ve KKTC’nin ise gözlemci üye statüsünde bulunduğu Türk Devletleri Teşkilatı (TDT), uluslararası arenada Türk Devletleri’nin tek blok olarak tek ama gür bir sesle politika oluşturmaları amacıyla kurulmuştur. Türk Devletleri arasında siyasi, ekonomik, kültürel ve askeri entegrasyonu amaçlayan TDT, 2021 yılında kurulmuş olup tarihi arka planını 1992 yılında kurulan Türk Dili Konuşan Ülkeler Zirvesi’nden almaktadır.
Diasporadan gençlik çalışmalarına, turizmden ortak tarihe birçok alanda çalışması bulunan TDT, bugünlerde iki konu üzerine yoğunlaşmıştır. Bunlardan Türk IMF olarak da tarif edebileceğimiz Türk Yatırım Fonu’dur. Fonun kuruluşu, 11 Kasım 2022’de Semerkant’ta düzenlenen Türk Devletleri Teşkilatı 9. Zirvesi’nde kararlaştırılmıştır. Semerkant Zirvesi’nde Liderler, Türk Yatırım Fonu’nun kurulmasına ilişkin özel bir karara imza atmışlardır. Nihayetinde 31 Mayıs 2023 tarihinde Türk Yatırım Fonu kurulmuştur.
Türk Yatırım Fonu, Türk Devletleri tarafından kurulan ilk ve ana ortak finans kuruluşudur. Türk Devletleri’nin ekonomik potansiyellerini harekete geçirerek aralarındaki ticari ve ekonomik işbirliğini güçlendirmeyi ve ortak projeler hayata geçirmeyi amaçlamaktadır.
Temel olarak küçük ve orta ölçekli işletmeleri (KOBİ’ler) Fonun varlıkları ve diğer yetkili finans kurumları aracılığıyla finanse ederek destekleyecektir.
Fonun öncelikleri, Üye Devletlerin girişimciliği, büyümeyi, istihdam yaratmayı, araştırma ve yeniliği, sosyo-ekonomik kalkınmayı teşvik etmek olacaktır:
• Tarım (gıda işleme, tarım ticareti, tarım parkları vb.),
• Lojistik ve ulaşım,
• Enerji verimliliği, yenilenebilir ve alternatif enerji,
• İmalatta endüstriyel projeler (tekstil, motorlu taşıtlar, ilaç ve tıbbi ekipman, havacılık ekipmanları, kimyasal vb.) ),
• Bilgi ve İletişim Teknolojileri,
• Turizm,
• Altyapı projeleri,
• Kamu Özel İşbirliği projeleri,
• İnsani gelişme (eğitim, sağlık, araştırma merkezleri vb.)
• Yaratıcı endüstriler (dijital ekonomi, kültürel faaliyetler, müzik, film, tasarım vb.)
• Doğal ve kentsel çevre düzenlemeleri (su, atık , temiz hava, şehir içi ulaşım vb.).
TDT kapsamında sevindirici bir başka haber ise kültürel alandaki en temel ve en önemli entegrasyon hareketi olan Ortak Alfabenin kurulması çalışmalarıdır. “Dilde, Fikirde, İşte Birlik” mottosunun sahibi, 19. Yüzyılın ünlü Türk fikir adamı İsmail Gaspıralı’nın da öngördüğü üzere dil birliği sağlanmadan fikir; fikir birliği sağlanmadan iş birliği sağlanamaz. 1992 yılından beri bu kapsamda dil birliği çalışmaları devam etmektedir. 2022 yılında alınan bir kararla ortak bir alfabe oluşturulması için DT bünyesinde “Ortak Alfabe Komisyonu” kurulması kararlaştırılmıştır.
Türk Cumhuriyetleri’nin dille ilgili resmi kurumlarınca önerilecek 2’şer üyeden oluşacak komisyon, TDT Aksakallar Konseyi’ne ortak alfabe ve ondan üretilecek ulusal alfabelerle ilgili rapor hazırlayacak şekilde dizayn edilmiştir. Türk Dünyası Ortak Alfabe Komisyonu’nun ilk toplantısı Uluslararası Türk Akademisi’nin ev sahipliğinde Kazakistan’ın başkenti Astana’da 29 Mayıs 2023 tarihinde düzenlemiştir.
TDT bünyesinde sıkı bir biçimde devam eden entegrasyon çalışmalarına bu yeni iki konunun da dahil olmasıyla beraber Türk Devletleri birbirine daha fazla kenetlenmiş gözükmektedir. 2023 Türkiye Cumhurbaşkanlığı seçiminde sn. Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ı ilk arayanların, çoğunlukla Türk Devletleri’nden olduğu da göze çarpan bir husustur.